Uit een groot aantal onderzoeken blijkt dat stoornissen in het executief functioneren zeer vaak voorkomen bij personen met autismespectrumstoornissen (ASS; bijv. Lai et al., 2017). Het is belangrijk op te merken dat problemen met het uitvoerend functioneren geen deel uitmaken van de diagnostische criteria voor autisme. Dat wil zeggen, autisme is een neurologische ontwikkelingsstoornis die wordt bepaald door verschillen in sociale communicatie en beperkte/herhalende gedragspatronen. Hoewel ze geen deel uitmaken van de diagnostische criteria, zijn problemen met het uitvoerend functioneren geassocieerde kenmerken van autisme. Wat zijn Executieve Functies? Executieve functies horen bij het denkvermogen. Het is een verzamelnaam voor denkprocessen (functies) in het brein die belangrijk zijn voor het denken (cognitie) en het uitvoeren (executie) van sociaal, efficiënt en doelgericht gedrag. Zonder deze functies is goed georganiseerd gedrag niet mogelijk. Executieve functies functioneren dus als een dirigent die ons gedrag organiseert en aanstuurt. De functies regelen bijvoorbeeld het starten met een taak en het richten en vasthouden van de aandacht. Ze worden ook wel de uitvoerende aandacht genoemd. Voorbeelden van executieve functies zijn;
Waar spelen de Executieve Functies een rol?
Plannen, Organiseren en Prioriteren van taken en activiteiten Plannen houdt onder andere in dat je van te voren in staat bent na te gaan wat je nodig hebt, het formuleren en evalueren van de verschillende opties, daaruit de optie te kiezen dat je brengt tot je doel. Organiseren betekent onder andere dat je van te voren alle stappen overzichtelijk hebt die nodig zijn om een taak of activiteit uit te voeren. Prioriteren houdt in dat je het vermogen en inzicht hebt om belangrijke taken (prioriteiten) boven de minder belangrijke taken te stellen. Problemen binnen deze gebieden uiten zich onder andere in:
Probleemoplossend vermogen en Timemanagement Je probleemoplossend vermogen zet je onder andere in voor het identificeren van obstakels om deze vervolgens te overwinnen om je doel te bereiken. Timemanagement is nodig om tijd te kunnen inschatten, verdelen en deadlines halen. Problemen binnen deze gebieden kunnen zich uiten in:
Verbale redenering en Emotieregulatie Verbale redenering is het kunnen begrijpen, analyseren en kritisch kunnen nadenken over geschreven concepten. Emotieregulatie is het goed om kunnen gaan en toepassen van gevoelens en gedachten. Problemen binnen deze gebieden uiten zich onder andere in :
Werkgeheugen en Aandacht Het werkgeheugen is een tijdelijke opslagplaats van taak-relevante informatie in de hersenen. Het speelt vooral een rol bij actieve denkprocessen. Het kan verschillende vormen aannemen, zoals activatie van oude herinneringen (een beeld van een vroegere vakantie) of het vasthouden van meer recente gebeurtenissen, zoals het onthouden van een nieuw telefoonnummer. Ook kan het betrekking hebben op bewerkingen die worden toegepast op de inhoud van het geheugen (denk aan het maken van rekensommen) of het sturen van ons actuele gedrag in complexe situaties (bijvoorbeeld: ik moet rechts afslaan na het derde stoplicht). Aandacht betekent het bewust kunnen focussen op een taak of activiteit. Problemen binnen deze gebieden uiten zich onder andere in:
Remming en Actie nemen Remming is het bewust of onbewust kunnen blokkeren of onderdrukken van een gedachte of activiteit. Actie nemen uit zich in het niet op gang komen en starten met een taak of activiteit. Problemen binnen deze gebieden uiten zich onder andere in:
Monitoren van acties en Cognitieve flexibiliteit Monitoren is de fase waarbij je in de gaten moet houden of een bepaalde activiteit volgens plan verloopt. Cognitieve flexibiliteit zorgt ervoor dat je je aandacht ergens anders toe kan leggen indien een situatie daarom vraagt. Problemen binnen deze gebieden uiten zich onder andere door:
Door rechtstreeks betrokken te zijn bij het opvoeden, begeleiden, lesgeven en het gebruik van gebaren aan te moedigen, hebben ouders, leerkrachten en zorgverleners het potentieel om mensen met ASS te helpen hun vermogen te verbeteren om problemen op te lossen, doelen te bereiken, informatie in hun werkgeheugen te bewaren en flexibeler tussen taken te schakelen.
0 Comments
Leave a Reply. |
Thematic Reporter
Expert Panel Member Thematic Reporter is an investigative-journalist and an expert on disinformation analysis in pseudoscience, debunking quackery practices, and alternative medicine. Together with Prof. Marc Veldhoen, she directly engages the public opinions on social media channels and is a generous supporter of innovative technologies. Archives
May 2023
Categories |